Việc thực hiện tiêu chí về văn hóa trong quá trình XDNTM không chỉ góp phần hoàn thiện hệ thống cơ sở vật chất tại các địa phương, mà còn thúc đẩy xây dựng đời sống văn hóa mới trong các khu dân cư, giúp nâng cao mức hưởng thụ và đời sống tinh thần của người dân.

Đã thành thói quen, xong xuôi việc nhà, chị Lê Thị Mai ở thôn 5, xã Vân Sơn (Triệu Sơn) lại cùng các chị em trong thôn ra nhà văn hóa tập thể dục. Nhà văn hóa thôn 5 được xây dựng rộng rãi, khang trang, khuôn viên có sân tập và các dụng cụ thể thao ngoài trời, thích hợp cho mọi người dân. Trong những giờ phút thư giãn, người dân không chỉ được rèn luyện sức khỏe, mà còn được trò chuyện, chia sẻ với nhau những câu chuyện trong đời sống hằng ngày hay những kinh nghiệm trong nuôi con, giữ lửa gia đình, phát triển kinh tế.

Chị Lê Thị Mai chia sẻ: Trước đây, sau một ngày lao động thì người dân ai về nhà nấy, làng xóm khi đêm xuống là im lìm. Nhưng bây giờ khác hẳn, tối đến là đèn đường bật sáng, mọi người tíu tít rủ nhau tập thể thao, văn nghệ để nâng cao sức khỏe, cải thiện đời sống tinh thần. Người dân trong xóm, trong thôn gắn bó, thân thiết hơn.

Trong quá trình XDNTM, xã Vân Sơn đã huy động được sức dân vào việc thực hiện các tiêu chí. Từ đó, người dân được phát huy tính dân chủ, dân được biết, được bàn, được làm, được kiểm tra, được hưởng thụ. Người dân không chỉ tập trung phát triển hiệu quả các mô hình kinh tế mà còn hăng say tham gia đóng góp tiền, công sức, đất đai để mở đường, xây dựng các công trình nhà văn hóa, sân thể thao, trang trí đường làng ngõ xóm, tạo cảnh quan môi trường xanh – sạch – đẹp.

Đến nay, toàn xã có 8/8 thôn có nhà văn hóa – khu thể thao được xây dựng đạt chuẩn, đầu tư khang trang, đầy đủ trang thiết bị. Đường sá được mở rộng, nâng cấp, nhà cửa gọn gàng, khang trang. Có hơn 50% số người tham gia thể dục – thể thao thường xuyên; 91,6% hộ gia đình đạt danh hiệu gia đình văn hóa; có 320 hộ nhà sạch – vườn đẹp…

Chủ tịch UBND xã Vân Sơn Lê Bá Thành cho biết: XDNTM không những làm thay đổi diện mạo nông thôn mà còn xây dựng đời sống văn hóa mới trong dân cư. Người dân được tham gia vào các phong trào, hoạt động do địa phương phát động. Tình làng nghĩa xóm càng thêm khăng khít, gắn bó. Xác định XDNTM hướng đến nâng cao chất lượng cuộc sống Nhân dân nên xã tiếp tục dựa vào dân để giữ vững các tiêu chí, qua đó góp phần phát triển kinh tế- xã hội tổng thể, toàn diện, lâu dài.

Một điểm nổi bật mà chương trình XDNTM mang lại là những giá trị văn hóa truyền thống được gìn giữ, phát huy và lan tỏa, ngày càng gắn bó với đời sống của người dân. Về thôn Phú Lương, xã Quảng Chính (Quảng Xương) chúng ta sẽ được hòa mình vào không gian văn hóa của làng quê Việt. Đình làng Phú Lương tọa lạc tại vị trí trung tâm của thôn. Đình được khôi phục lại năm 2015 theo lối kiến trúc đình làng Việt cổ gồm tiền đình, hậu cung, sân đình, tam quan… và được kết hợp làm nhà văn hóa thôn gắn với khu vui chơi của trẻ em.

Cứ cuối mỗi buổi chiều người dân thôn Phú Lương lại tập trung về đình làng. Trẻ em thì chơi xích đu, cầu trượt, người già thì ngồi trò chuyện, thanh niên, người trung tuổi thì đánh bóng chuyền hơi. Những hoạt động văn hóa – thể thao này đã tạo nên nét đẹp văn hóa nơi đây. Vì thế, đình làng không chỉ là trung tâm sinh hoạt tín ngưỡng, mà còn trở thành nơi sinh hoạt văn hóa, thể thao, họp hành của người dân địa phương.

Trong quá trình XDNTM, không chỉ đình làng Phú Lương được phục dựng, mà nhiều di tích cùng hệ thống cơ sở vật chất văn hóa, thể thao, hệ thống giao thông trên toàn xã Quảng Chính cũng được nâng cấp, hoàn thiện; đời sống vật chất – tinh thần của người dân từng bước cũng được nâng cao. Đến nay, toàn xã có 100% thôn đạt danh hiệu khu dân cư văn hóa; 90% số gia đình được công nhận gia đình văn hóa.

Các thiết chế văn hóa – thể thao được đầu tư đồng bộ; có trung tâm văn hóa xã đạt chuẩn. Mỗi thôn có ít nhất một câu lạc bộ hoặc đội văn hóa – văn nghệ và một câu lạc bộ hoặc đội thể dục – thể thao. Thông qua các hoạt động tập thể, người dân được bàn bạc, thảo luận nhiều nội dung; được tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước.

Có thể thấy, việc XDNTM, đặc biệt là thực hiện các tiêu chí văn hóa trong NTM đã góp phần dựng xây đời sống văn hóa mới, văn minh, thân thiện, đoàn kết của người dân. Để xây dựng thành công đời sống mới trong khu dân cư, thì yếu tố quan trọng chính là việc XDNTM phải hướng đến thực chất, hướng đến người dân và huy động được sức dân, sự đoàn kết từ Nhân dân trong thực hiện các nội dung, phong trào.